อารยธรรมโรมันในสมัยโบราณ มีศูนย์กลางของการปกครอง ตั้งอยู่บริเวณแหลมอิตาลี โดยเป็นอารยธรรมของกลุ่ม Indo – European เผ่า Latin ซึ่งอพยพมา ก่อนจะย้ายมาตั้งถิ่นฐานบริเวณแหลมอิตาลี เมื่อประมาณ 1,000 ปีก่อนคริสต์ศักราช พวกเขาเรียกตัวเองว่าเป็นชาว ‘Roman’ โดยชาวโรมันได้ขยายอิทธิพลของตนเข้าครอบครองดินแดน ซึ่งเป็นศูนย์กลางความเจริญแห่งอารยธรรม Hellenistic ล่มสลายไปเมื่อปี 146 ก่อนคริสต์ศักราช รวมทั้งดินแดนอื่นๆ อีกมากมาย ไม่ว่าจะทั้งในยุโรป หรือแอฟริกาเหนือ ส่งผลให้อารยธรรมของโลกตะวันออก ซึ่งมีการผสมผสานอยู่ในอารยธรรมกรีกได้แผ่ขยายเข้าไปในทวีปยุโรป จนกลายมาเป็นรากฐานอันแข็งแรง ของอารยธรรมตะวันตกในปัจจุบัน
องค์ประกอบต่างๆ ที่เข้ามาส่งเสริมการขยายอำนาจของจักรวรรดิโรมัน มีอะไรบ้าง ?
‘จักรวรรดิโรมัน’ สามารถขยายอำนาจได้เป็นเวลานานหลายร้อยปี ก็อันเนื่องมาจากองค์ประกอบที่มีความสำคัญ ซึ่งช่วย ส่งเสริมการขยายอำนาจ ก็คือ องค์ประกอบเหล่านี้
- สภาพภูมิศาสตร์ของแหลมอิตาลี ที่ตั้งอยู่ ณ กึ่งกลางทะเล Mediterranean ระหว่างคาบสมุทร Balkans และคาบสมุทร Iberian ที่มีความสะดวกในการติดต่อ ทางการ กับ Asia Minor และยุโรปตอนใต้ และรูปร่างของแหลมอิตาลีก็ยังเปรียบเสมือนรองเท้าบูต ที่ยื่นเข้าไปในทะเล Mediterranean อีกด้วย จึงเป็นการง่ายมากที่จะเข้าไปติดต่อกับดินแดนรอบๆ ทะเล Mediterranean โดยเฉพาะทางตอนเหนือของทวีปแอฟริกา
- ระบบปกครอง ชาวโรมันได้ตั้งการปกครองระบอบแบบสาธารณรัฐขึ้นมา หลังจากที่รวบรวมอำนาจในแหลมอิตาลีได้สำเร็จ ระบอบสาธารณรัฐ ได้สร้างความแข็งแกร่งให้แก่ชาวโรมันเป็นอย่างสูง เนื่องจากเป็นระบอบที่เปิดโอกาสให้พลเมืองทุกคน มีส่วนร่วมในการปกครอง ด้วยการเลือกตั้งตัวแทนเข้าไปบริหารออกกฎหมาย ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของการแบบปกครองแบบประชาธิปไตยในปัจจุบัน หากแต่เมื่อโรมันขยายอำนาจอย่างรวดเร็ว จึงเปลี่ยนระบอบปกครองกลายมาเป็นระบอบจักรวรรดิ โดยมีจักรวรรดิเป็นผู้มีอำนาจสูงสุด ก็ส่งผลให้จักรวรรดิโรมันมีอำนาจยืนยาวหลายร้อยปี
- กองทัพโรมัน ความเข้มแข็งของกองทัพโรมันมีชื่อเสียงเรื่อง ความสามารถและประสิทธิภาพในการรบ อันมาจากการฝึกฝนทหารให้มีประสิทธิภาพ มีวินัย ด้วยการใช้บทลงโทษที่รุนแรง
ความเสื่อมของจักรวรรดิโรมัน เริ่มต้นจากปี ค.ศ. 180
เพราะไม่สามารถปกครองจักรวรรดิที่มีขนาดมหาศาลได้ เพราะฉะนั้นบางช่วงจึงจำเป็นต้องมีการแต่งตั้งจักรพรรดิร่วม เพื่อแยกกันปกครองจักรวรรดิ ในปี ค.ศ. 324 จักรพรรดิ Constantine ได้ขึ้นมาปกครองจักรวรรดิโรมัน และเกิดเหตุการณ์สำคัญ 2 เหตุการณ์ ได้แก่
- ได้มีการย้ายศูนย์กลางการปกครองจากไปยังกรุง Constantinople ส่งผลให้จักรวรรดิโรมันเสื่อมอำนาจลง จนกระทั่งถูกรุกรานได้โดยง่ายในกาลเวลาต่อมา
- การที่จักรพรรดิ Constantine เปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริสต์ ส่งผลให้คริสต์ศาสนามีการแพร่เข้าไป ในเขตจักรวรรดิโรมัน จนกลายเป็นศาสนาหลักของโลกตะวันตกในเวลาต่อมา